Wygląda na to, że wszyscy, którzy marzą o społecznym i politycznym przebudzeniu Polaków, będą musieli rozpocząć pracę u podstaw znacznie bardziej fundamentalną niż się to do niedawna wydawało.
Wielu sądziło, że naszemu społeczeństwu brakuje dobrej wyborczej alternatywy, jakiejś wiarygodnej partii z sensownym prospołecznym programem, no i chęci, motywacji, aby pójść na wybory. Gdyby to było – marzyliśmy – to kraj przeżyłby wielką odnowę, demokracja rozkwitłaby, jak nigdy dotąd, wróciłaby nadzieja i chęć działania.
Zdaje się, że sytuacja jest jednak znacznie bardziej skomplikowana. Dobra, wyborcza alternatywa raczej na razie nie powstanie w takiej formie, która umożliwiałaby przejęcie władzy jakimś światłym siłom. Nie tylko dlatego, że system jest tak skonstruowany, że wyklucza rozwinięcie skrzydeł wszelkim „nowym” – ruchom społecznym nie związanym z wielkim biznesem i nie stosującym kosztownych medialnych manipulacji. Partie takie nie powstaną także dlatego, że społeczeństwo jest sparaliżowane niewiarą w sens jakiegokolwiek działania, wzajemną nieufnością, biernością. Ludzie nie widzą potrzeby robienia czegokolwiek poza pracą zarobkową i życiem rodzinnym. Ta niemal już przysłowiowa polska bierność, to nie tylko skutek wadliwego systemu politycznego w kraju, ale także jego przyczyna. To zaczarowany krąg niemocy, błędne koło, z którego wiru piekielnie trudno się uwolnić. Trochę tak, jak w powiedzeniu, które mówi trochę o czymś innym, ale rysuje podobnie beznadziejną społeczną zależność: „Czemuś biedny? Boś głupi! Czemuś głupi? Boś biedny…”
Ale to jeszcze nie koniec. Nawet ta niewielka, aktywna cześć społeczeństwa, jeśli już zaangażuje się społecznie w partiach, czy stowarzyszeniach, często szybko się zniechęca i powraca, raczej szybciej niż później, na łono biernej większości. Dlaczego? Bo nie potrafimy ze sobą współpracować, szybko obrażamy się, zniechęcamy. Nie potrafimy ze sobą negocjować, szukać kompromisów, prowadzić dialogu. Czasem trzeba wiele znieść, aby osiągnąć upragniony wspólny cel, ale tego nie umiemy: zniechęcamy się, obrażamy, dzielimy lub rozchodzimy. Pewien zaprzyjaźniony Francuz, który od lat z sympatią śledzi polskie życie publiczne, wyznał mi niedawno, że jest porażony naszą kłótliwością i destrukcyjną siłą słynnej polskiej obrazy - dziecinnie pojmowanego poczucia honoru.
Myślę, że pracę wśród tej aktywnej jeszcze części społeczeństwa należy zacząć od bardzo prostych szkoleń, które nauczą tego jak ze sobą rozmawiać, jak pracować w grupie, jak uczyć się zaufania (jesteśmy najbardziej nieufnym narodem Europy!). Ktoś powie, ze to dobre dla przedszkolaków. Ale czy na pewno jako społeczeństwo jesteśmy na wyższym poziomie niż niesforna dzieciarnia? Kto działał w jakimkolwiek polskim stowarzyszeniu lub partii, ten zrozumie o czym mówię.
Źródło: "Fakty i Mity";